Jak pomóc osobie uzależnionej z depresję?

Alkoholik z depresją to często spotykane połączenie. Niestety, nadużywanie alkoholu ściśle wiąże się z obniżonym nastrojem oraz objawami depresji. Wiele osób nie zdaje sobie jednak sprawy z tego, że picie alkoholu może być przyczyną zaburzeń nastroju.

W niniejszym artykule poznasz objawy depresji związanej z nadużywaniem alkoholu oraz skutki nagłego odstawienia alkoholu. Poniżej przedstawiono także sposoby leczenia pierwotnej depresji oraz leczenie wtórnej depresji u alkoholików. Wyjaśniono także, jak wspierać i jak pomagać osobie uzależnionej cierpiącej także na stany depresyjne.

Jak wielu alkoholików cierpi na depresję?

Pod koniec lat 80. XX wieku C. Robert Cloninger wyróżnił dwa rodzaje osób uzależnionych. Do grupy pierwszej należały przede wszystkim kobiety z przypadkami zaburzeń nastroju w rodzinie. Cechowała je depresyjność, neurotyczność i lękliwość, a alkohol okazywał się dla nich idealnym sposobem „radzenia sobie” w stanach depresyjno-lękowych.

Drugim typem, który wyróżnił Cloninger byli uzależnieni o podłożu genetycznym tzw. z ojca na syna. Ta grupa uzależnionych cechowała się przede wszystkim powtarzaniem wzorców zachowania obserwowanych podczas dzieciństwa i okresu dorastania w swojej rodzinie.

Na terapię trafiały jednak o wiele częściej osoby z grupy pierwszej. W ich przypadku stosowano przede wszystkim leczenie kombinowane depresji i uzależnienia. Osoby uzależnione „z ojca na syna” częściej wzbraniały się przed leczeniem alkoholizmu, tłumaczyły też swoje zachowanie w sposób typowy dla mechanizmów iluzji i zaprzeczania.

Badania dowiodły, że ok. 85% osób uzależnionych doświadczyło wystąpienia depresji alkoholowej na skutek problemu alkoholowego, a jedynie 15% borykało się z zaburzeniami natury psychicznej (m.in. depresją czy nasilonym lękiem) przed popadnięciem w uzależnienie. Jednoznacznie dowodzi to więc tezie, że depresja najczęściej jest to powikłanie choroby alkoholowej – alkohol nasila depresję i jest ona częstym objawem alkoholizmu. O wiele rzadziej zdarza się, że depresja jest przyczyną uzależnienia.

Depresja jako przyczyna lub skutek choroby alkoholowej

Depresja alkoholowa może być zarówno przyczyną nałogu, jak i skutkiem choroby alkoholowej. Jak już wiemy, o wiele częściej chroniczne obniżenie nastroju jest konsekwencją leczenia zaburzeń depresyjnych alkoholem.

Według tego kryterium alkoholik z depresją może cierpieć na jeden z dwóch rodzajów tego zaburzenia:

• Depresja alkoholowa pierwotna;

O alkoholowej depresji pierwotnej mówimy w sytuacji, gdy przed uzależnieniem chory doświadcza epizodów depresyjno-lękowych, a alkohol staje się środkiem do łagodzenia emocjonalnego napięcia i bólu. W tym przypadku to stany depresyjne stają się pośrednią przyczyną nadużywania alkoholu, które bardzo szybko przeradza się w nałóg.

• Depresja alkoholowa wtórna

Depresja alkoholowa wtórna rozwija się u osób nadużywających alkoholu przed dłuższy czas. Jej bezpośrednią przyczyną jest uzależnienie od alkoholu. Co istotne, depresji wtórnej towarzyszy silna eskalacja zachowań autodestruktywnych, często pojawiają się także myśli i próby samobójcze.

Dowiedz się więcej o: Depresja alkoholowa.

Alkoholik z depresją – jakie są objawy depresji alkoholowej?

Depresja alkoholowa ma wiele wspólnego z przypadkami depresji u osób nieuzależnionych od żadnej substancji lub czynności.

W przypadku pierwotnej depresji alkoholowej możemy wskazywać takie objawy, jak:

• wysoki poziom lęku;
• obniżenie nastroju;
• brak motywacji do działania;
• zaburzenia snu;
• wahania wagi;
• niskie poczucie własnej wartości;
• problemy z pamięcią i koncentracją;
• postępująca izolacja społeczna;
• brak odczuwania radości.

Osoby doświadczające objawów pierwotnej depresji często przez przypadek sięgają po małą dawkę alkoholu. Przynosi im ona zaskakującą ulgę. Szybko uczą się, że alkohol pomaga im uporać się z nieprzyjemnymi emocjami. Warto podkreślić, że picie alkoholu działa na nasz układ nerwowy w dwojaki sposób – z jednej strony odhamowuje nasze zachowanie i chwilowo łagodzi niepokój, z drugiej jednak zaburza ilości i proporcje ważnych neuroprzekaźników w mózgu.

Obniżenie nastroju na skutek nadużywania alkoholu, czyli wtórne stany depresyjne wyróżniają się takimi objawami, jak:

• brak poczucia sensu;
• bardzo negatywne nastawienie;
• brak motywacji do działania;
• niska samoocena;
• poczucie winy;
• chroniczne zmęczenie;
• przygnębienie i smutek;
• problemy ze snem;
• złość lub apatia;
• sięganie po alkohol w celu poprawy samopoczucia.

Niestety, depresja może być także objawem alkoholowego zespołu odstawiennego. Organizm pozbawiony trucizny, która była mu systematycznie dostarczana, reaguje obniżonym nastrojem, lękiem lub agresją. Stan taki może minąć samoistnie po około 2-3 tygodniach.

Trudno jednak odpowiedzieć na pytanie ile trwa depresja po odstawieniu alkoholu, bo równie dobrze, pomimo abstynencji, uzależniony może wymagać wielomiesięcznego leczenia stanów depresyjnych. Przez cały czas powinien pozostawać pod opieką specjalisty. Epizody depresyjne są szczególnie niebezpieczne dla osób, które straciły pracę, rodzinę, majątek czy pozycję społeczną, czyli właśnie dla uzależnionych.

Jak leczyć depresję u osoby uzależnionej?

Leczenie depresji alkoholowej powinno opierać się zarówno na oddziaływaniach psychoterapeutycznych, jak i farmakologii. O tym, czy jest ona konieczna, decyduje lekarz psychiatra. Ciepiący na pierwotną lub wtórną depresję alkoholową powinien uczęszczać zarówno na terapię uzależnienia, jak i leczyć zaburzenia nastroju pod okiem specjalisty zdrowia psychicznego.

Niestety, stany depresyjne i nadużywanie alkoholu wpędzają uzależnionego w błędne koło, z którego samodzielne wydostanie się jest niezwykle trudne – o ile w ogóle możliwe. Alkoholik z depresją często tego nie dostrzega.

Piję, bo mam obniżony nastrój.

Mam obniżony nastrój, bo piję.

Polecanym wyjściem z tej sytuacji jest stacjonarny ośrodek leczenia uzależnień. Czas spędzony na intensywnej psychoterapii indywidualnej, grupowej oraz pod opieką psychiatryczną pozwala ustabilizować stan uzależnionego. Tak zwana „podwójna diagnoza” (depresja i uzależnienie) może skutecznie utrudniać samodzielny powrót do zdrowia, a leczenie w formie ambulatoryjnej często okazuje się niewystarczające.

Leczenie alkoholizmu połączonego z depresją jest jednak możliwe z pomocą doświadczonych specjalistów jak nasza kadra oraz wsparcia najbliższych.

Wsparcie uzależnionych osób cierpiących na zaburzenia depresyjne

Pomoc alkoholowi z depresją nie jest łatwa. Nie zawsze też jest możliwa w takim zakresie, w jakim byśmy tego chcieli. Warto jednak przede wszystkim pamiętać o podstawowych zasadach postępowania z uzależnionymi.

Przeczytaj: Jak pomagać osobie uzależnionej?

Niezwykle istotne jest umożliwienie alkoholowi ponoszenia pełnej odpowiedzialności za swój nałóg. Nie należy oddawać za niego długów, tłumaczyć go przed szefem ani usprawiedliwiać przed rodziną. Bliscy uzależnionego nie powinni także ukrywać ani „zamiatać pod dywan” nałogu czy też minimalizować jego konsekwencji. Uzależniony musi odczuwać bolesne skutki swojego picia, by dostrzec i przyznać przed sobą, że problem z alkoholem istnieje.

Zaobserwowane u alkoholika stany depresyjne są sygnałem występowania u niego zaburzeń nastroju. Warto zaproponować mu wizytę u psychiatry. Pomocne w przekonaniu go do skorzystania z profesjonalnej pomocy może okazać się przedstawienie typowych objawów depresji oraz wskazanie sposobów leczenia, czyli:

• psychoterapii indywidualnej i/lub grupowej;
• leczenia farmakologicznego.

Pomocne bywa także wskazanie uzależnionemu błędnego koła obniżonego nastroju i nadużywania alkoholu. Jeśli dostrzeże pomiędzy tym związek, wzrasta szansa na rozpoczęcie przez niego terapii.

W wielu przypadkach pierwszym krokiem w leczeniu nałogu jest wizyta u psychiatry. To dobra droga, która powinna zaprowadzić uzależnionego także na terapię. Pamiętajmy bowiem, że żadne leczenie farmakologiczne nie przyniesie skutków, jeśli będzie łączone z alkoholem. Może tylko skutkować lekooporną depresją.

Alkoholik z depresją – wskazówki dla bliskich

• Spróbuj wskazać uzależnionemu błędne koło depresji i picia;
• Zaproponuj mu swoje towarzystwo w drodze lub podczas wizyty u specjalisty;
• Przedstaw mu typowe objawy zaburzeń nastroju;
• Wskaż miejsca, w których może uzyskać pomoc – np. w naszym ośrodku;
• Zaproponuj mu swoją pomoc i wsparcie w wyjściu z nałogu;
• Pozwól uzależnionemu ponosić odpowiedzialność za swoje picie.

Wyjście z nałogu i depresji nie jest łatwym i szybkim procesem, pamiętaj jednak, że Nowe Życie może zacząć się dla alkoholika każdego dnia. Istotne jest jednak odpowiednie i mądre wspieranie go w trzeźwieniu. Sprawdź ofertę naszego Ośrodka Leczenia Uzależnień i pokaż ją swojemu bliskiemu. Możesz nas śledzić również na Facebooku.