Coraz więcej ludzi sięga po leki i suplementy bez kontroli lekarza, coraz częściej zaczyna się szukać szybkiego lekarstwa na złe samopoczucie, ból czy dyskomfort fizyczny lub psychiczny. Uczymy się że ulga ma przyjść szybko i bezproblemowo. W tabletce widzimy rozwiązanie problemów nie tylko ze zdrowiem, ale również z emocjami, snem, jedzeniem, wypoczynkiem itd.
Zamiast nauczyć się higieny snu – bierzemy tabletkę na sen, zamiast znaleźć czas na wypoczynek i wyciszenie – lek na uspokojenie. U niektórych osób rozwija się nadmierna zależność od leków, zaczynają brać „profilaktycznie”, na zapas, czują się niespokojni bez dostępu do farmaceutyków, czegoś im brakuje. Wydeptują ścieżki do lekarzy, nie mówiąc prawdy, że to kolejna recepta i ile w sumie przyjmują medykamentów – robią zapasy, bojąc się, że chwili, kiedy leków zabraknie. Biorą w większych dawkach i częściej niż zalecono. Uczą się zależności od stanu po lekach, sztucznie wywołanego wrażenia relaksu, odprężenia, czy ulgi.
Niestety, z czasem potrzeba większej ilości specyfików, by wywołać podobny efekt, a więc coraz więcej zabiegów pochłania zdobywanie leków, życie zaczyna się koncentrować wokół wizyt, aptek, szukania dostępu z nielegalnych źródeł, kupowania w niesprawdzonych miejscach itd. Rozwija się uzależnienie psychiczne i fizyczne. Zależność psychiczna to subiektywne odczucie, że lek przynosi określone korzyści, a normalne funkcjonowanie jest bez niego niemożliwe. Stąd uczucie niepokoju, lęku, a nawet paniki, przed ewentualnością braku dostępu do swoich specyfików lub koniecznością zmniejszenia dawki.
Oprócz oczekiwanego efektu nadużywane leki powodują również ospałość, zaburzenia koncentracji, pamięci i równowagi, wpływają negatywnie na cały organizm od wątroby poczynając a na wyglądzie skóry czy włosów kończąc. Włącza się tzw. zespół amotywacyjny („nic mi się nie chce”), człowiek snuje się po swoim życiu bez większych emocji (które wykasowały leki), uruchamiając złość kiedy ktoś lub coś stoi na przeszkodzie do dalszego zażywania. Jest to ogromne uwikłanie związane z wielkim cierpieniem w środku. Cierpienie to osoba uzależniona nadal usiłuje zagłuszyć lekami, jednak coraz częściej organizm daje znaki, że jest przeciążony, zaczynają się problemy zdrowotne.
Co robić w takim wypadku? Dalej nie da się żyć w taki sposób, należy przebudzić się z tego letargu i zobaczyć świat na trzeźwo, bez zamulaczy. Lekoman nie powinien odstawiać leków na własną rękę, co może być zbyt trudne, a nawet niebezpieczne. Po odstawieniu lub znacznym zmniejszeniu dawki pojawiają się nieprzyjemne objawy odstawienne, które należałoby przejść w szpitalu lub miejscu do tego przystosowanym, pod kontrolą lekarską. Następnie, po odtruciu organizmu, można zająć się terapią, czyli pracą nad tym, aby już nie sięgać po środki uzależniające i nauką życia na trzeźwo.
W naszym ośrodku, oferującym m.in. leczenie lekomanii dla pacjentów z Warszawy, pracujemy w sposób rozumiejący specyfikę uzależnienia i trudności w pierwszych etapach dochodzenia do równowagi. Staramy się dostosować działania do indywidualnych potrzeb oraz stwarzać bezpieczną i życzliwą atmosferę sprzyjającą leczeniu.
Na zakończenie przytoczymy 4 pytania z testu na lekomanię wg Woronowicza:
- Czy zdarzały się w Twoim życiu takie okresy, kiedy odczuwałaś/eś konieczność ograniczenia ilości przyjmowanych leków (nasennych, uspokajających lub przeciwbólowych)?
- Czy zdarzało się, że różne osoby z Twojego otoczenia denerwowały Cię uwagami na temat zbyt długiego czasu lub nadmiernej ilości przyjmowanych przez Ciebie leków (nasennych, uspokajających lub przeciwbólowych)?
- Czy zdarzało się, że odczuwałeś wyrzuty sumienia lub wstyd z powodu przyjmowania przez długi czas leków (nasennych, uspokajających lub przeciwbólowych)?
- Czy zdarzało Ci się, że rano po przebudzeniu pierwszą rzeczą było przyjęcie leku dla uspokojenia lub „postawienia się na nogi”?
Udzielenie co najmniej dwóch twierdzących odpowiedzi na powyższe pytania wskazuje na znaczne prawdopodobieństwo uzależnienia od leków.
Autor: Joanna LIDA – Certyfikowany specjalista psychoterapii uzależnień